Biegunka u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie

Każda choroba dziecka sprawia, że codzienne funkcjonowanie rodzica zostaje zaburzone. Jak wiadomo – szczęście i spokój naszego malucha jest równoznaczne naszemu dobremu samopoczuciu. Wśród najczęstszych dolegliwości, z którymi zmagają się nasi mali milusińscy jest popularna biegunka, nazywana też rozwolnieniem, która oprócz nieprzyjemnego przebiegu wiąże się z niebezpiecznym odwodnieniem organizmu, groźnym nie tylko dla zdrowia, ale także życia dziecka.

Jakie są zatem przyczyny biegunki u dziecka? Czym objawia się rozwolnienie u dzieci? Co podawać, by ulżyć w przebiegu choroby? Na te wszystkie pytania postaram się jak najdokładniej odpowiedzieć.

CZYM JEST BIEGUNKA? KIEDY WYSTĘPUJE?

Mianem biegunki określa się zmienioną konsystencję stolca na luźniejszą i bardziej płynną, która może być związana ze zwiększoną ilością wypróżnień. O klasycznej biegunce u dziecka mówimy z reguły, gdy nasze dziecko wypróżnia się więcej niż 3 razy na dobę. Tego typu kryterium nie możemy jednak stosować u noworodków, jak również dzieci karmionych piersią, gdyż u nich konsystencja i częstotliwość stolców może się różnić. W takiej sytuacji biegunką nazywamy zmianę konsystencji i ilości wypróżnień w stosunku do stanu poprzedniego.

BIEGUNKA U DZIECKA – ILE TRWA?

Biegunka może przybrać charakter ostry, jeżeli ustępuje mniej więcej do 5-7 dni, podostry, gdy trwa nie dłużej niż 14 dni, jak również przewlekły, z którą dziecko boryka się dłużej niż miesiąc.

PRZYCZYNY BIEGUNKI U DZIECKA

Prawdopodobnie każde dziecko przynajmniej raz w swoim życiu miało taki okres, kiedy musiało częściej korzystać z toalety, cierpiało na bóle brzucha i oddawało wodniste stolce. Każdy rodzic zaczyna się wówczas zastanawiać, czym spowodowany jest taki stan. Powodów rozwolnienia u dziecka jest kilka, a do tych najczęściej spotykanych zaliczamy:

• Zatrucie pokarmowe – wywołane jest przez toksyny, które przedostają się do organizmu dziecka wraz ze spożywanym pożywieniem. Głównie mamy tu do czynienia z bakteriami Salmonella (tzw. biegunka salmonellowa) oraz Shigella, która powoduje czerwonkę bakteryjną. Objawami salmonelli, oprócz wolnych stolców, są gorączka, silne bóle brzucha i wymioty. Czerwonka wiąże się natomiast z pojawieniem się stolca w postaci papki z domieszką śluzu i krwi, a następnie gorączki i osłabienia organizmu.
• Wirus, czyli tzw. grypa żołądkowa lub nieżyt żołądka i jelit – jej przyczyną są najczęściej rotawirusy. W tym przypadku dziecko zmaga się przez 2-3 dni z klasycznymi objawami przeziębienia, do których następnie dochodzi ostra biegunka, wymioty i gorączka sięgająca nawet 40 °C. Pojawić się mogą również typowe dla grypy bóle mięśni oraz brak apetytu.
• Alergia pokarmowa – w tej sytuacji nawracającej biegunce towarzyszą takie objawy jak: wysypka, zwiększona skłonność o infekcji dróg oddechowych, rozdrażnienie, nudności oraz nieprawidłowy przyrost masy ciała naszego dziecka.
• Zapalenie wyrostka robaczkowego – biegunka, która pojawia się w takim przypadku powiązana jest z coraz silniejszymi bólami brzucha malucha, które na początek zauważalne są w okolicach pępka lub w nadbrzuszu, a następnie promieniują w kierunku prawego podbrzusza. Ból jest szczególnie nasilony w tzw. punkcie McBurneya, który wyczuwalny jest w połowie odległości pomiędzy pępkiem a górnym, przednim kolcem kości biodrowej. Ból brzucha i biegunka powiązana jest z niepokojącym brakiem apetytu i niewielką gorączką. Dziecko leży wtedy najczęściej na prawym boku z podkurczonymi nóżkami.
• Efekt kuracji antybiotykowej – podczas przyjmowania antybiotyku organizm naszego malucha jest narażony na wyniszczenie naturalnej flory bakteryjnej, która w konsekwencji może wywołać luźne, wodniste stolce.

CO NA BIEGUNKĘ U DZIECKA? LECZENIE BIEGUNKI

To, o czym nie możemy zapomnieć podczas biegunki u dziecka, to z pewnością odpowiednie nawodnienie malucha. Zmagając się z biegunką, musi ono pić niewielkie ilości napojów najlepiej co kilka minut. Dobrze by było, by dziecko piło przegotowaną wodę, słabą herbatkę oraz elektrolity, które możemy zakupić w aptece. Ważne, by te napoje były chłodne, gdyż podwyższona temperatura może spowodować odruch wymiotny u malucha.

A czym leczyć rozwolnienie? Co podać dziecku na biegunkę?

1. Probiotyki

To mikroorganizmy w postaci kropli, kapsułek lub proszku do zrobienia zawiesiny, które pozwalają odbudować naturalną mikroflorę układu pokarmowego. Przebadane w leczeniu ostrej biegunki zostały Lactobacillus rhamnosus GG (np. preparaty Dicoflor, Acidolac) i Saccharomyces boulardii (np. preparaty Enterol, Dierol Gastro, Entero Acidolac).

2. Leki zapierające

Są to:

Środki adsorpcyjne

• Naturalny, uwodniony glinokrzemian magnezu (Smecta). Ze względu na strukturę warstwową oraz dużą lepkość wykazuje właściwości powlekające błonę śluzową przewodu pokarmowego. Łączy się z glikoproteinami śluzu żołądka i jelit, zwiększając w ten sposób wytrzymałość mechaniczną śluzu na czynniki drażniące. Ponadto wykazuje właściwości adsorpcyjne, mające zdolność wiązania endotoksyn, egzotoksyn, bakterii oraz rotawirusów. Nie wchłania się z przewodu pokarmowego i jest wydalany z kałem. Nie hamuje naturalnego pasażu jelitowego, przez co umożliwia usuwanie toksyn z organizmu.
• Węgiel aktywowany (Carbo medicinalis) Węgiel leczniczy to preparat o silnych właściwościach adsorpcyjnych otrzymywany z miazgi drzewnej. Wykazuje silne działanie przeciwbiegunkowe, zapierające oraz osłaniające na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Wiąże gazy jelitowe, bakterie, toksyny, białka oraz niektóre leki, dlatego też inne stosowane leki należy przyjmować co najmniej 2 h przed lub 2 h po przyjęciu węgla. Niestety nie należy go podawać niemowlętom, gdyż może być powodem zaburzeń żołądkowo-jelitowych, powodować zaparcia i wywoływać wymioty. A podczas wizyty w ubikacji nie przeraź się, gdyż węgiel barwi kał na czarno.

Zobacz także arytkuły:
Zaparcia u niemowlaka – objawy, przyczyny. Co na zaparcia u niemowląt?
Opieka nad chorym dzieckiem – kiedy zostać w domu?

Środki ściągające

Dzięki zdolności do denaturacji śluzu tworzą warstwę ochronną w układzie pokarmowym. Są to garbniki występujące np. w owocach borówki czernicy.

W aptece znajdziesz preparat Taninal, który zawiera połączenie garbników – kwasu taninowego (taniny) z białkiem – albuminą. Uwolniona w jelicie cienkim tanina wykazuje działanie ściągające i bakteriostatyczne, działa także przeciwbiegunkowo, tworząc trudnorozpuszczalne kompleksy z toksynami bakteryjnymi. Ponadto hamuje drobne krwawienia przy uszkodzeniach naczyń włosowatych śluzówki jelit.

Taninal stosuje się tradycyjnie w biegunkach oraz w przypadku zatruć pokarmowych. Może być stosowany po 4. roku życia.

Podobnie działającym preparatem jednak możliwym do stosowania już u niemowląt jest Tascetan zawierający połączenie żelatyny i kwasu taninowego, Chroni zmienioną zapalnie błonę śluzową jelita dzięki zdolności tworzenia proteinowej, przylegającej do błony śluzowej warstwy ochronnej.

Środki hamujące hipersekrecję w przewodzie pokarmowym

Leki zawierające racekadotryl zmniejszają nadmierne wydzielanie wody i elektrolitów wywołane toksynami lub stanem zapalnym. Wywołują szybkie działanie przeciwbiegunkowe nie zmieniając ciągłości pasażu przez jelita. Po doustnym podaniu lek szybko się wchłania, a pokarm nie wpływa na jego dostępność biologiczną. Można stosować u niemowląt po 3. miesiącu życia.

Preparat jest wydawany na receptę z przepisu lekarza.

Środki hamujące motorykę układu pokarmowego

Loperamid, będący składnikiem aktywnym takich leków jak np. Laremid, Stoperan czy Imodium, zwalnia perystaltykę jelit, zwiększa wchłanianie wody oraz zmniejsza liczbę wypróżnień. Skutecznie hamuje biegunkę, jednak przez to nie pozwala na oczyszczenie organizmu z wirusów, bakterii czy toksyn.

Niestety ze względu na ryzyko wystąpienia zagrażających życiu działań niepożądanych nie należy go stosować u niemowląt i małych dzieci z ostrą biegunką. Dozwolony jest dopiero od 6. roku życia.

3. Leki przeciwdrobnoustrojowe.

Podczas biegunki wywołanej przez bakterie idealnym lekiem jest pochodna nitrofuranu (lek Nifuroxazyd) o działaniu przeciwbakteryjnym. Działanie nifuroksazydu polega na hamowaniu aktywności bakteryjnych dehydrogenaz i enzymów uczestniczących w syntezie białka. Lek działa na większość drobnoustrojów Gram-dodatnich i Gram-ujemnych wywołujących zakażenia jelitowe.

Nifuroksazyd jest praktycznie nierozpuszczalny, działa więc wyłącznie w świetle przewodu pokarmowego.

Wskazany do stosowania podczas ostrych i przewlekłych biegunek wywołanych zakażeniem bakteryjnym, w tym również biegunek u niemowląt. Nie należy go stosować u wcześniaków i noworodków, które nie ukończyły 1. miesiąca życia. Produkt dostępny jest w postaci:

• zawiesiny dla maluszków od 2. miesiąca życia – wydawana jest na receptę,
• kapsułek do stosowania od 6. roku życia – bez recepty lekarskiej.

Pamiętaj!

Choć większość wyżej wymienionych leków na biegunkę jest dostępna w aptece bez recepty, nie należy ich podawać dzieciom bez konsultacji z lekarzem, dlatego gdy u Twojego dziecka wystąpi biegunka, skontaktuj się z pediatrą, w celu ustalenia przyczyn rozwolnienia i efektywnego leczenia.