Interakcje leków z alkoholem – picie alkoholu, a przyjmowanie leków

Alkohol najczęściej pijemy w przeróżnych towarzyskich sytuacjach – podczas spotkań, imprez, uroczystości, ale także po męczącym dniu czy w czasie wypoczynku. Wypicie pewnej ilości alkoholu od czasu do czasu nie zagraża życiu czy zdrowiu, o ile zachowujemy stosowny umiar. Ten stan się jednak zmienia, gdy zażywamy leki. Alkohol wchodzi w interakcje z wieloma z nich, dlatego trzeba wiedzieć, jakie połączenia niosą ryzyko i zagrożenie, a zatem trzeba się ich wystrzegać.

Metabolizm alkoholu

Alkohol wchłania się w układzie pokarmowym – w żołądku i przede wszystkim w jelitach, skąd trafia do krwi. Wraz z nią dociera do wątroby, gdzie pod wypływem enzymów następuje jego przekształcenie w aldehyd octowy, następnie kwas octowy i ostatecznie w nieszkodliwe związki: dwutlenek węgla i wodę.

Enzymy przekształcające alkohol w wątrobie to dehydrogenaza aldehydowa (ADH) i izoforma CYP2E1 cytochromu P-450.

Rodzaje interakcji leków z alkoholem

Interakcje leków z alkoholem mogą występować na skutek różnych mechanizmów np.:

• dawka alkoholu może zahamować przemianę leku w wyniku rywalizacji o enzymy metabolizujące, co wydłuża i wzmaga dostępność leku, potencjalnie zwiększając ryzyko wystąpienia szkodliwych skutków ubocznych jego działania,
• długotrwałe przyjmowanie alkoholu może uaktywnić enzymy metabolizujące lekarstwo, zmniejszając tym samym dostępność leku i osłabiając jego działanie. Raz uaktywnione enzymy pozostają w tym stanie, nawet pod nieobecność alkoholu, przyspieszając metabolizm niektórych leków jeszcze w kilka tygodni po zakończeniu picia,
• enzymy uaktywnione przez chroniczne picie mogą przekształcać niektóre leki w toksyczne związki, zdolne do uszkodzenia wątroby czy innych organów,
• niektóre leki blokują działanie enzymów rozkładających alkohol i sprawiają, że poziom alkoholu we krwi utrzymuje się dłużej (leki przeciwbólowe zawierające kwas acetylosalicylowy, leki zwalczające zgagę i wrzody żołądka, tzw. beta-blokery czy blokery kanału wapniowego) lub wywołują tzw. reakcję disulfiramopodobną, kiedy po rozłożeniu do aldehydu octowego dalszy proces rozkładu zostaje zablokowany. Aldehyd octowy jest znaczenie bardziej toksyczny dla organizmu niż sam etanol i odpowiada za szereg nieprzyjemnych objawów jak np. przyspieszone bicie serca, ból głowy, złe samopoczucie, nudności, czasem nawet wymioty (czyli po prostu „kac” 😉 ). Leki mogące wywołać taką reakcję to np. antybiotyki z grupy cefalosporyn, metronidazol, tinidazol, nifuroksazyd, furagina czy przeciwgrzybiczy ketokonazol.

Jakich leków nie można łączyć z alkoholem?

Najlepiej żadnych 🙂

Jeśli planujesz zażyć lek, niezależnie od tego czy jest dostępny bez czy na receptę, musisz uważnie przeczytać ulotkę i zapoznać się z uwagami dotyczącymi interakcji z alkoholem.

Niektórych leków z alkoholem łączyć absolutnie nie wolno!

Należą do nich m.in.:

Paracetamol a alkohol

Paracetamol i wszystkie leki go zawierające (tj. leki przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe stosowane podczas przeziębienia) w połączeniu z alkoholem mogą uszkadzać komórki wątroby.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne – ibuprofen a picie alkoholu

Niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak ibuprofen, naproksen, diklofenak oraz kwas acetylosalicylowy w połączeniu alkoholem zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia krwawień z układu pokarmowego.

Ponadto sam kwas acetylosalicylowy może podwyższać dostępność etanolu, nasilając jego odurzające działanie.

Leki przeciwalergiczne a spożywanie alkoholu

Leki przeciwalergiczne zawierające w swoim składzie loratadynę, desloratadynę czy cetyryzynę (np. Claritine, Aerius, Allertec, Zyrtec) po zastosowaniu z alkoholem mogą wywoływać senność, zawroty głowy oraz zwiększone ryzyko przedawkowania.

Leki przeciwzakrzepowe i alkohol

Okazjonalne picie alkoholu podczas stosowania takich leków jak warfaryna (Warfin), czy acenokumarol może doprowadzić do wewnętrznych krwawień. Picie większych ilości alkoholu może także prowadzić do wystąpienia zatoru, udaru lub ataku serca.

Leki psychotropowe, a alkohol

Do tej grupy należą takie leki jak np. Lorafen, Clonazepam, Afobam czy Relanium. Jednorazowa dawka alkoholu zwiększa uspokajające działanie tych leków, upośledzając przy tym koordynację ruchową, powodując trudności w oddychaniu, wywołując senność czy zawroty głowy. Częste spożywanie alkoholu i przyjmowanie leków psychotropowych może prowadzić do uszkodzenia wątroby.

Leki na kaszel – acodin, gripex a picie alkoholu

Leki zawierające takie substancje jak dekstrometorfan (m.in. Acodin, Gripex, DexaCaps) i kodeinę (m.in. Thiocodin, Solpadeine, Antidol) mają wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Mogą one nasilić działanie alkoholu i stać się przyczyną wzmożonej senności, zaburzeń koordynacji czy podwyższonego ciśnienia krwi.

Leki na cukrzycę – interakcje z alkoholem

Równoczesne stosowanie alkoholu i metforminy (m.in. Siofor, Glucophage, Metformax) może powodować nudności, osłabienie, zbyt niski poziom cukru, bóle głowy, przyśpieszone bicie serca czy nagłe zmiany w ciśnieniu krwi.

W przypadku stosowania alkoholu i pochodnych sulfonylomocznika takich jak gliklazyd (Diaprel MR, Gliclada) i glimepiryd (Amaryl, Glibetic) zostanie zahamowana glukoneogeneza i może dojść do hipoglikemii.

Leki przeciwpadaczkowe a picie alkoholu

Karbamazepina zawarta w takich lekach jak np. Tegretol, Finlepsin, czy Neurotop, może zmniejszyć tolerancję na alkohol.

Natomiast w przypadku fenytoiny spożycie alkoholu może zwiększyć jej stężenie we krwi.

Leki przeciwdrobnoustrojowe a alkohol

Ketokonazol

Alkohol może zwiększać ryzyko hepatotoksyczności oraz reakcji podobnej do disulfiramowej podczas doustnego przyjmowania ketokonazolu.

Metronidazol

Alkohol może nasilać neurotoksyczne działanie metronidazolu, również podczas podania dopochwowego.

Furagina

Przy połączeniu furaginy z alkoholem może wystąpić reakcja podobna do disulfiramowej.

Antybiotyki z alkoholem – reakcja

Istnieje grupa antybiotyków, które po połączeniu z alkoholem wywołają reakcję podobną do disulfiramowej, podczas której w organizmie kumuluje się aldehyd octowy. Picie alkoholu połączone z antybiotykami zawierającymi cefalosporyny, linezolid czy erytromycynę może spowodować arytmię serca, skoki ciśnienia krwi, bóle głowy i brzucha, nadmierną czerwoność twarzy i pocenie się, majaczenie, lęki, wymioty, drgawki, a nawet utratę przytomności.

Alkoholu nie wolno pić również co najmniej przez 48 godzin po zakończeniu leczenia.

Choroba wrzodowa, zgaga, niestrawność

Preparaty powszechnie stosowane w leczeniu choroby wrzodowej, takie jak cymetydyna czy ranitydyna (pamiętaj, lek Ranigast, Ranimax czy Raniberl zostały wycofane z obrotu) zwiększają dostępność nawet niskich dawek alkoholu.

Leki przeciwdepresyjne a alkohol

Alkohol wzmaga uspokajające działanie trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, takich jak np. amitryptylina, nasilając ich działanie uspokajające, senność, zawroty głowy i upośledzając zdolność do prowadzenia pojazdów.

Również tyramina, czyli substancja występująca w niektórych gatunkach piwa i wina, wchodzi w interakcje z niektórymi lekami przeciwdepresyjnymi np. z inhibitorami monoaminooksydazy (MAO), co powoduje duży wzrost ciśnienia krwi niebezpieczny dla zdrowia.

Leki na nadciśnienie a picie alkoholu

Alkohol w połączeniu z lekami stosowanymi w przypadku nadciśnienia wywołuje zawroty głowy, omdlenia, senność oraz problemy z sercem.

Cholesterol

Połączenie alkoholu z lekami obniżającymi cholesterol, należącymi do grupy tzw. statyn, potęguje ryzyko uszkodzenia wątroby.

Interakcje leków z alkoholem – pamiętaj! 

• Warto stosować się do zasady, że jakikolwiek lek w połączeniu z alkoholem niesie z sobą ryzyko (czasem jeszcze nie do końca znane lub uzależnione od innych, trudnych do ocenienia, czynników), lepiej więc powstrzymać się od picia, gdy jednocześnie zażywamy leki.
• Zawsze czytaj ulotki, w które zaopatrzone są przyjmowane przez Ciebie leki.
• Pamiętaj, że ludzie reagują bardzo różnie na leki, alkohol, jak i na połączenie obu tych rzeczy.

Źródła:

Alcohol Alert, nr: 27, Styczeń 1995, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Centrum Informacji o Leku https://www.leki-informacje.pl/content/interakcje-lek%C3%B3w-z-alkoholem
Harmful Interactions: Mixing Alcohol with Medicines National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism
http://pubs.niaaa.nih.gov/publications/Medicine/medicine.htm

Effiom Uman-Ntuk, i in.: Interakcje leków z alkoholem [tabela], Portal opieka.farm (http://opieka.farm/opracowania/tabela-interakcje-lekow-alkoholem/) [dostęp: 28 grudnia 2017]
Interakcje alkoholu i dymu tytoniowego z lekami – wiedza potrzebna na co dzień Jadwiga Jośko-Ochojska, Leszek Spandel, Ryszard Brus Hygeia Public Health 2015, 50(3): 474-481